Oké kort en krachtig geef ik je dan maar meteen het antwoord:
Je observeert mensen die proberen te gebruiken wat jij maakt/ontwerpt/bouwt (of wat je al gemaakt/ontworpen/gebouwd hebt) met het doel (a) het gebruiksvriendelijker te maken of (b) te bewijzen dat het gebruiksvriendelijk is!
Steve Krug: Rocket Surgery Made Easy
Al met al worden er dus mensen geobserveerd die het ’te testen ding’ ook écht gebruiken. Dit betekent dat zij in de doelgroep van het product vallen. Het verschilt dus van interviews of enquêtes. Bij die vorm van data verzameling kijk je namelijk naar de mening of ervaring van mensen. In een usability test kijk je naar hoe de mensen het gebruiken.
Wat voor usability tests zijn er?
Usability tests heb je in twee categoriëen. We verdelen usability tests in ‘kwalitatieve’ en ‘kwantitatieve’ tests.
Kwantitatieve tests
Je wilt graag iets bewijzen (‘Is deze nieuwste versie beter dan de vorige?’). Dit bewijzen doe je door dingen te meten. Bijvoorbeeld het succespercentage; hoe veel van de gebruikers behalen ook daadwerkelijk het doel/voltooien de opdracht die jij hen geeft in een usability test? Of je test bijvoorbeeld de bestede tijd (hoe lang ze erover doen) om een doel te bereiken. Je krijgt dus cijfers en hebt een ‘kwantitatieve’ test gedaan. Deze vorm van usability tests komen in de buurt van wetenschappelijke experimenten: als ze niet nauwkeurig zijn, zijn de resultaten niet betrouwbaar.
Kwalitatieve tests
Je wilt niet iets ‘bewijzen’ met de test, je wilt inzichten genereren! Deze tests zijn informeel. En, daarmee ook, onwetenschappelijker. Je hoeft met minder gebruikers te testen (ik raad zelf 5 gebruikers aan, je leest hier waarom) en je kunt halverwege de tests zomaar het testprotocol veranderen. Jij bent zelf de baas. Waar het op neerkomt, je zit als tester samen met de gebruiker in één ruimte. Je geeft vervolgens de gebruiker enkele take. Als deze dan voor een of andere reden toch niet duidelijk is. Pas je deze opdracht aan bij de volgende gebruikers. Je bent dus iteratief bezig met je test. Dit doe je totdat je een vraag/opdracht hebt die de juiste inzichten genereert.